Hai mô hình lều trú ẩn cứu trợ khẩn cấp do Shigeru Ban thiết kế vừa được dựng lên trong khoảnh sân giữa của toà nhà Quỹ Nghệ thuật Đương đại Sherman (Sherman Contemporary Art Foundation - SCAF) tại Sydney, Úc. Đồ án phối hợp bản hoạch đồ của công trình lều trú ẩn bằng ống tuýp giấy, mà Ban đã thiết kế cho các nạn nhân vụ động đất năm 1995 ở Kobe (Nhật Bản), với mẫu thiết kế ốp tre cũng do chính Ban thực hiện cho vụ thiên tai năm ngoái ở Ecuador. Bổ trợ cho hai cấu trúc trên là một triển lãm được bố trí trong phòng trưng bày của SCAF, trình bày các tư liệu về một số công trình quan trọng nhất của Ban cũng như những đóng góp của ông cho các nỗ lực nhân đạo.

Khung cảnh triển lãm sắp đặt của hai cấu trúc được dựng lên trong vườn SCAF

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation

Là một phần của đồ án đầu tiên của Shigeru Ban tại Úc, triển lãm còn đóng vai trò đúc kết cho kế hoạch trình làng các công trình kiến trúc can thiệp kéo dài mười năm của SCAF – bắt đầu từ năm 2008 với triển lãm sắp đặt của Ai Weiwei. “Đồ án SCAF 2017 của Shigeru Ban gợi nhớ lại triển lãm khai mạc năm 2008 của Ai Weiwie ở nhiều tầm mức quan trọng,” Dr Gene Sherman, giám đốc điều hành của Quỹ, trình bày. “Là những người sinh cùng năm 1957, lần lượt ở Nhật và Trung Quốc, hai ông khổng lồ sáng tạo này có nhiều mối bận tâm chung, và cá nhân tôi đồng cảm mạnh mẽ với chúng. Thông qua nghệ thuật và kiến trúc, cả hai đều tích cực góp phần vào xã hội ở tầm vĩ mô, tập trung vào đối tượng là những người bị tước quyền sở hữu, những người vô gia cư và những người yếu thế. Phương pháp luận của họ có thể khác nhau, nhưng mục tiêu của họ giao thoa với nhau rõ rệt.”

Mẫu thiết kế ốp tre được xây dựng cho vụ động đất ở Ecuador năm ngoái

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Triển lãm trong nhà giới thiệu mô hình gian lều triển lãm Nhật do Shigeru Ban thiết kế cho Expo 2000, cũng như mẫu nhà thờ bằng bìa cứng năm 2013 rất được hoan nghênh ở Christchurch, New Zealand. Nằm ở vị trí trung tâm của không gian trưng bày là phiên bản thu nhỏ của ngôi nhà thờ bằng bìa cứng nói trên, và một mô hình thu nhỏ cao bốn mét của căn lều triển lãm Nhật, kèm theo các tác phẩm chọn lọc khác của Ban.

Không gian nội thất của công trình ốp tre

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

“Phần lớn các kiến trúc sư làm việc cho những người có đặc quyền đặc lợi, những người có tiền của và quyền lực,” Shigeru Ban nói. “Vì quyền lực và tiền của đều vô hình, người ta thuê chúng tôi để giúp hữu hình hoá quyền lực và của cải mà họ có, thông qua các công trình kiến trúc đồ sộ. Tôi cũng thích tạo ra những công trình đồ sộ chứ, nhưng tôi nghĩ có lẽ chúng ta nên sử dụng kinh nghiệm và kiến thức của mình để phục vụ cộng đồng nhiều hơn, thậm chí là phục vụ những người đã mất nhà cửa trong thiên tai.”

Thiết kế của Ban thường sử dụng những chất liệu sẵn có, có nguồn gốc địa phương

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Suốt hơn 20 năm, Shigeru Ban đã biến các chất liệu rẻ tiền, có nguồn gốc địa phương, thành những mô hình lều trú ẩn khẩn cấp, cho người ta không gian trú ngụ tạm thời. Từ công trình cho Liên Hợp Quốc trong vụ xung đột 1995 ở Rwanda – chính là lần đầu tiên ông đề xướng ra các mô hình lều trú ẩn làm từ ống tuýp giấy – đến nay, Ban đã không ngừng cải tiến và tinh lọc thiết kế của mình. Thiết kế hiện tại được làm từ tre, vải, giấy và các chất tổng hợp tái chế.

Triển lãm “The Inventive Work of Shigeru Ban” giới thiệu đồ án cuối cùng của SCAF, trước khi quỹ này được chuyển hoá thành một trung tâm chuyên về hoạt động trao đổi thông tin, sáng kiến trong lĩnh vực văn hoá đương đại.

Cấu trúc có nóc lợp tranh

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Căn lều trú ẩn cạnh đó có những vách tường làm từ ống tuýp giấy

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Không gian nội thất của đồ án được thiết kế từ năm 1995

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Các mô hình ghi lại một số đồ án quan trọng nhất của Shigeru Ban cho đến nay

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Người tham quan triển lãm có thể bước vào bên trong phiên bản gây choáng ngợp của mô hình nhà thờ bằng bìa cứng

Ảnh: Brett Boardman, Sherman Contemporary Art Foundation cung cấp

Biên dịch: HC

Xem bài viết gốc tại đây.