Kiribati là một đảo quốc gồm 33 hòn đảo điền viên toạ lạc ngay giữa Thái Bình Dương. Tuy có vẻ như một thiên đường, quang cảnh có địa thế thấp và tuyệt đẹp này đang có nguy cơ biến mất vì mực nước biển dâng cao. Đáp lại vấn đề này, YAC đã tung ra cuộc thi “Nhà Nổi Kiribati” dành cho các kiến trúc sư và nhà thiết kế trên khắp thế giới. Bản toát yếu yêu cầu người tham dự hình dung ra một tương lai khả dĩ cho người dân Kiribati, và giải Nhất đã được trao cho Marcin Kitala với đề án “Riiki”.

Karikiriki – ngôi làng mới

Tất cả hình ảnh do Marcin Kitala cung cấp

Đồ án đoạt giải của Marcin Kitala bao gồm một hệ thống thềm cao hình ngũ giác, có thể dễ dàng liên kết hoặc tách rời nhau. Các cấu trúc dạng linh kiện này có tổng diện tích là 4300 m2, mỗi cạnh ngũ giác dài 50 mét. Công trình dự kiến chỉ đủ cho 1 đến 30 cư dân sống trong 1 đến 5 ngôi nhà, tránh mật độ nhà cửa dày đặc, nhằm bảo tồn đặc tính hiện hữu của nhà cửa vùng Riribati – vốn thấp nhỏ và có nhiều cây xanh xen lẫn.

Một phần của ngôi làng  

Đằng sau mỗi ngôi nhà có một khu vực xanh mát, là nơi cất giữ những công cụ cần thiết cho các gia đình có thể lo liệu việc tự cung tự cấp. Khu vực này gồm một nhà kính, một hệ thống lọc nước, một vườn trồng rau củ và các tấm pin mặt trời. Theo dự tính, các cư dân, sau khi đã được cung ứng phần khung sườn nền tảng, sẽ có thể tự mình hoàn thiện mái ấm theo phương pháp truyền thống, như họ vẫn làm ngày nay ở Kiribati.

Hình chi tiết của ngôi làng nổi

Đề án tôn vinh những huyền thoại của vùng Oceania, những tiến trình đã định hình nên các đảo Thái Bình Dương và nền văn hoá địa phương của Kiribati. Marcin Kitala kể lại những huyền thoại này trong đoạn văn sau, “Tất cả bắt đầu từ Nareau, một vị thần trong thần thoại sáng thế của Kiribati. Thần đang trôi nổi giữa cõi hư không trong giấc ngủ say sưa. Bất thình lình, một tiếng nói bí ẩn cất lên đánh thức thần dậy. Từ đó thần cứ thức mãi. Đầu thần đầy ắp nghĩ suy. Thần nhận ra rằng, tiếng nói lạ lùng đó thật ra phát ra từ chính thần.”

Tabaura – những đám mây hồng nơi chân trời hoàng hôn

“Bất thình lình, Nareau hắt hơi, và từ mũi thần xuất hiện một vật lớn, lạ lùng, trông như mai rùa. Nó được làm từ cát nén và nước, và bên trong nó là mười bốn sinh vật. Vật đó gọi là Te Bomatemaki. Nareau tò mò trèo lên nó và chui vào trong. Các sinh vật sống bên trong Te Bomatemaki không cử động được nhiều. Tất cả các sinh vật và vật thể, bao gồm sảnh đường Maneaba đều bị dồn ép. Nareau ra lệnh cho tất cả cùng làm cho Te Bomatemaki thành một nơi mà mọi người có thể sống bên trong được. Mỗi người được phân công một việc khác nhau. Riiki, người cao nhất trong mười bốn vị thần sống trong đó, được chọn là người nâng trần nhà lên để tăng thể tích không gian sống.”

Một phần của ngôi làng

“Riiki nâng nóc nhà lên cao hết cỡ, nhưng nó vẫn còn thấp quá. Thấy thế, các thần khác đặt một con rắn lại gần chân Riiki. Nó cắn vào mắt cá của thần và làm thần nhảy lên vì đau đớn, cao hơn mức bình thường, nâng nóc nhà lên tới độ cao như ý muốn, chia cắt mặt nước khỏi bầu trời. Nơi chốn để mọi người sinh sống và di chuyển đã thành hình. Nareau gọi nóc nhà (trời) là karawa, nền nhà (đất) là tarawa và nước (biển) là marawa. Ba thành tố thiêng liêng nhất của Kiribati.”

Umatoa – nhà, nơi nương náu vững chắc

“Các thần tiếp tục làm việc để tạo hình mặt đất. Nareau đập vỡ tarawa thành từng mảnh và ném các mảnh đó ra nhiều phía, tạo ra những hòn đảo. Thần lau sạch bụi bẩn trên mặt trời, mặt trăng, giúp chúng chiếu sáng được. Các thần thiết lập truyền thống của sảnh đường Meneaba, trật tự chỗ ngồi boti. Các thần tạo ra con người và linh hồn. Cuối cùng, Nareau ra lệnh cho đất và nước sản sinh ra thật nhiều thứ để giúp ích muông loài, và ra lệnh cho trời đổ mưa để vạn vật sinh sôi khoẻ mạnh. Thần tuyên bố trời, đất, và nước là thuộc về con người.”

Maneaba – sảnh đường, nơi hội họp, rường cột của cộng đồng

Ngày nay, từ “riiki” có nhiều nghĩa, tất cả đều xuất phát từ tên thần Riiki. Trong tiếng Gilbertese Riiki có nghĩa là “sự thay đổi thời tiết kéo dài nhiều ngày”. Nó chỉ tình trạng trái đất ấm dần lên, và những bất ổn đi kèm với tình trạng đó. Người ta tin rằng các đảo Kiribati sẽ chìm xuống đại dương trong 50 năm tới. Nhưng trong lúc biển cả lấn dần, các cư dân vẫn quyết ở lại quê hương mình.

Danh mục các thành phần của không gian đô thị

Các đảo mới và cũ

Chuyện thần Riiki

Thông tin đồ án:

Tên đồ án: Riiki

Thể loại: Cuộc thi của YAC (Giải Nhất)

Thiết kế: Marcin Kitala

Biên dịch: HC

Xem bài viết gốc trên DESIGNBOOM tại đây