Chân dung vị kiến trúc sư gắn liền với kiến trúc của thành phố New York Eran Chen

Eran Chen, một kiến trúc sư người Mỹ gốc Israel, là người sáng lập đồng thời là giám đốc điều hành của ODA’s New York- một công ty kiến trúc đã đóng góp hơn 45 công trình vào bộ mặt thành phố New York. Kể từ khi thành lập năm 2007, ODA’s New York đã xây dựng hàng loạt các dự án tập trung và quan tâm tới vật chất và tinh thần của dân cư. “Chúng tôi làm việc theo cách không ồn ào, phô trương nhưng cứng rắn với mong muốn thay thế những thứ làm tổn hại và ảnh hưởng tới cuộc sống trong thành phố, xây dựng một New York tốt đẹp hơn nữa, tạo một không gian lí tưởng phù hợp với nhu cầu con người”, theo đại diện của ODA’s New York.

Tòa nhà 44 phố Đông với đặc điểm các tầng được tách bởi những khu vườn nhỏ

Chào anh, cảm ơn anh đã nhận lời phỏng vấn của Designboom, trước tiên cho tôi hỏi lý do gì khiến anh chọn kiến trúc mà không phải lĩnh vực nào khác?

Khi tôi lên 6 tuổi mẹ tôi thích kể những câu chuyện bằng tranh, tôi hoàn toàn bất ngờ và thích thú, có cảm giác những bản vẽ phối cảnh 3D của mẹ tôi trong phòng khách có tính năng như một chiếc TV. Đối với một đứa trẻ mắc chứng khó đọc như tôi thì việc nhận ra những điều ấy có vẻ đầy hứa hẹn. Bà ấy vẫn cặm cụi vẽ, vẽ rất nhiều. Như vậy, có vẻ như rằng trước khi tôi có thể nhớ thứ gì đó tốt hơn, tôi đã luôn bị hấp dẫn bởi không gian 3 chiều từ rất sớm, bằng tài liệu hoặc cách này hay cách khác. Lớn dần lên, sở thích của tôi đã bị lãng quên một thời gian, tôi muốn có một sự nghiệp quen thuộc với mọi người nhiều hơn như là trở thành một bác sĩ hoặc một bác sĩ phẫu thuật. Và điều may mắn là sau một vài năm phục vụ quân sự bắt buộc, tôi có thời gian để suy ngẫm về cuộc sống thực sự mà mình mong muốn chứ không phải cuộc sống của mình theo số đông, ở tuổi hai mươi của mình, niềm đam mê ban đầu ấy tôi dành cho kiến trúc.

Cái tên độc lạ "bến tàu của thương gia" là một khối những chiếc hộp chồng lên nhau cao vót

Những khía cạnh đặc biệt nào trong nền tảng kiến thức cũng như cách anh được giáo dục đã hình thành lên triết lí và nguyên tắc thiết kế của anh?

Khi đã tự quyết định cuộc đời mình, tôi đi khắp nơi trên thế giới, đến nhiều thành phố và các quốc gia khác nhau. Sinh ra trong một gia đình không hạnh phúc, bố mẹ ly hôn nên tôi thường xuyên sống giữa cả 2 nơi cạnh bố và mẹ. Tôi nghĩ các yếu tố đó tôi đã hình thành nên tính cách hơi du mục của mình, tôi nhanh nhẹn, rất độc lập, sâu sắc và nhạy cảm với hoàn cảnh con người, sự phong phú và đa dạng của các dân tộc và mọi nền văn hóa. Tôi nhận ra rằng trong khi có rất nhiều cách để xem thực tế thì có thể sẽ xác định được rõ sự nhất quán giữa cách xây dựng môi trường sống ảnh hưởng thế nào đến hạnh phúc và ý thức con người, sự kết nối giữa người với người hay thậm chí là lòng tự trọng của chính con người. Đó là một trong những yếu tố thu hút tôi đến kiến trúc với hy vọng cải thiện cuộc sống của người dân thông qua các thiết kế.

"416- 420 đại lộ Kent"  khu phức hợp độc đáo cho dân cư cạnh bờ sông

Ai hay điều gì ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến công việc của anh?

Tôi lớn lên ở Israel là một điều may mắn, những sự việc xảy ra nơi đây hình thành thế giới quan của tôi. Đầu tiên là khoảng khi tôi mới 6,7 tuổi, tổng thống Ai Cập Anwar Sadat đến Israel lần đầu tiên sau khi ký hiệp ước hòa bình lịch sử, kết thúc nhiều năm thù hận và sợ hãi. Tại quê hương mình, tôi luôn chú ý đến những tòa nhà bê tông mang phong cách của chủ nghĩa Thô Mộc (Brutalism Style) cùng với những thiết kế trang sức Bauhaus châu Âu tuyệt vời ở Tel Aviv, các thị trấn Ả Rập trên sườn núi với những bức tường phía tây 2.000 năm tuổi ở Jerusalem. Lớn lên trong một thế giới đẹp đẽ nhưng cũng đầy xung đột này đã ảnh hưởng đến công việc của tôi. Đối với tôi, tất cả đều hấp dẫn, đặc biệt là các khía cạnh của con người vẫn còn rất rối loạn. Tại ODA, chúng tôi lấy sự đa dạng là quan trọng và thấy lực lượng xung đột không phải là trở ngại nhưng nó là cơ hội cho các giải pháp thiết kế độc đáo, và tôi chắc chắn rằng mọi triển vọng đều xuất phát từ sự tương phản.
Tôi khám phá ra thế giới rộng lớn dần, tôi đã đi đến hơn ba mươi quốc gia, tại mỗi nơi tôi đặt chân đến, tôi đều ghi nhớ lại cả con người và không gian nơi đó. Trong những năm 90 tôi ngưỡng mộ Richard Meier vì cấu trúc phân mảnh trong các công trình của ông, Moshe Safdie là ưu tiên môi trường sống, Jacques Herzog đã dạy tôi rằng vẻ đẹp không phải là một tội lỗi, và Norman Foster với triết lý thành công không phải là một tội lỗi.

"75 Nassau" mang những tính chất của đời sống dân cư đến một khu phố dân cư trong cái gọi là tòa tháp văn phòng

Những điểm mạnh của anh là gì và anh làm thế nào để hình thành các kĩ năng theo thời gian?

Tôi chưa bao giờ thực sự thấy mình giỏi nhất trong bất cứ điều gì, nhưng tôi đủ mạnh trong nhiều lĩnh vực. Tôi không phải là một sinh viên loại A, nhưng luôn được coi là sinh viên dẫn đầu bởi cả các bạn học và giáo viên. Tôi được họ tin cậy với những ý tưởng sáng tạo. Những ngày trong quân đội, tôi phát hiện ra rằng mình có thể vượt qua được ngay cả những thách thức rất lớn, và trong quá trình đó, tôi đã truyền được động lực cho những người khác. Như vậy, về bản tính sẵn có, tôi muốn nghĩ rằng tôi là một chàng trai nhanh nhẹn với khả năng lãnh đạo. Tên của tôi, Eran, trong Hebrew nghĩa là sống động hoặc nhanh nhẹn, có lẽ phần nào đúng với con người tôi.
Tại ODA chúng tôi trau dồi điểm mạnh trên nhiều khía cạnh. Chúng tôi được trang bị với nhiều kinh nghiệm và chuyên môn, điều đó cho phép chúng tôi làm việc trong mọi hoàn cảnh khó khăn. Chúng tôi không thấy những thách thức của thực tế là hạn chế mà đó là cơ hội có thể đem lại cho chúng ta về sự đổi mới.

"71 White" là một khách sạn lớn , độc đáo giống một khối hộp vuông khuyết các góc

Những đặc điểm gì mà chỉ New York mới có làm cho nó vừa để thử thách lại vừa là yếu tố thuận lợi cho các kiến trúc sư?

Một phần là sự tăng trưởng mạnh của Manhattan trong thập kỷ qua, cũng như nhiều thành phố lớn khác trên thế giới, nó có thể được đặc trưng bởi phản xạ thích nghi với nhu cầu ngày càng tăng cho cả nhà ở và văn phòng. Điều này thể hiện bằng việc các doanh nghiệp thường theo cấu trúc công trình ống, phần dài nhiều hơn là phần mặt tiền. Khi thiết kế một dự án ở Manhattan bạn phải đáp ứng được một tập các quy tắc và quy định cứng nhắc, chồng chéo không hợp thời, ngân sách nghiêm ngặt và khách hàng cực kỳ khó tính, những điều này đủ làm bạn chóng mặt. Tuy nhiên điều thú vị trong hàng laotj những thứ điên rồ đó nằm ở cường độ làm việc năng động, sự đa dạng văn hóa và khả năng gần như vô tận cho sự sáng tạo. Với những lý do trên tôi nghĩ New York là mô hình thu nhỏ của thế giới hiện đại. Nó đại diện gần nhất với thực tế đô thị trong tương lai của chúng tôi.

Theo thời gian, sự cân bằng trước đó giữa không gian riêng tư và công cộng, giữa nền văn minh và thiên nhiên bị xuyên tạc hoàn toàn mà chúng ta phải đầu hàng trước một số những yếu tố chủ yếu, cái mà chúng ta, những con người cần nó để phát triển. Tôi nghĩ rằng chúng ta phải khôi phục lại những gì chúng ta đã mất nhưng theo một cách mới và cẩn trọng. Một trong những đó là tạo ra sự hòa hợp giữa mật độ sống với việc phân mảnh- chủ nghĩa cá nhân với cộng đồng, con người với thiên nhiên. Để môi trường xung quanh của chúng ta tiếp tục được cải thiện, chúng ta cần phải tập trung vào việc thiết kế các loại mới của môi trường xây dựng, và những điểm khởi đầu đó tốt hơn nên bắt đầu ở New York.

Phía đông "71White" giáp với khu công nghiệp Williamsburg và khu dân cư Bushwick

Hiện nay máy tính được sử dụng phổ biến trong kiến trúc, anh thấy nó thế nào hay anh vẫn còn sử dụng mô hình quy mô vật lý hoặc thiết kế phác thảo bằng tay?

Khi tôi ở trường kiến trúc, tôi đọc một cuốn tiểu sử về Le Corbusier ông đã mô tả các loại bút chì hoặc bút mà ông đã sử dụng theo những đặc điểm vốn có của nó, ông cho rằng những loại có những tính chất riêng biệt sẽ khiến cho ý tưởng của ông mạch lạc, rõ ràng hơn là những loại có chung tính chất. Máy tính cũng tương tự như thế, nó có thể ảnh hưởng đến thiết kế của chúng ta và có thể có những đặc tính của riêng nó, miễn là chúng ta coi đó là một công cụ để mở rộng suy nghĩ của mình thì chúng cũng không có nhiều khác biệt so với một cây bút chì 6B. Sở thích của tôi vẫn là vẽ trên giấy. Tôi biết máy tính đã làm thay đổi và tạo ra một cuộc cách mạng trong thiết kế kiến trúc nhưng tôi luôn nghĩ nó như là một công cụ mới giúp chúng ta sử dụng để truyền đạt mục đích và đạt được các mục tiêu làm phong phú thêm cuộc sống của người dân thông qua kiến trúc.

"100 Norfolk" liên kết số lượng lớn những tài sản không sử dụng xung quanh tạo ra một cấu trúc bậc cầu thang

Ngoài của kiến trúc, những gì anh đang quan tâm nó ảnh hưởng đến thiết kế của anh?

Thời gian gần đây, tôi chú ý đến các chi tiết lịch sử của cuộc cách mạng nông nghiệp đầu tiên, và cách nó sinh ra từ thời tiền sử, từ những nhóm nhỏ, lẻ, những nhóm săn bắt di động khoảng 10.000 năm trước, từ một phần không đáng kể của thế giới lại trở thành một lực lượng chủ yếu. Những xã hội mới được thành lập này trao đổi phúc lợi của họ với thiên nhiên. Tôi luôn suy nghĩ về cách kiến trúc có khả năng biến đổi năng lượng của chúng ta trở thành hạnh phúc.

"222 đại lộ Jackson" được thiết kế dựa theo cấu trúc mô đun

Các kiến trúc sư, nhà thiết kế, hoặc nghệ sĩ nào hiện nay mà anh thấy ngưỡng mộ?

Gần đây tôi có gặp Oxman Neri, một người Mỹ gốc Israel, cô là một kiến trúc sư, nhà thiết kế, và giáo sư tại phòng thí nghiệm truyền thông MIT, nơi cô dẫn đầu nhóm nghiên cứu những vấn đề trung gian. Cô được biết đến trong giới nghệ thuật và kiến trúc nhờ việc kết hợp thiết kế, sinh học, điện toán, và kỹ thuật vật liệu. Công việc của cô là xây dựng những quan điểm nhằm chuyển đổi từ “thiên nhiên- cảm hứng thiết kế” sang quan điểm mới “cảm hứng thiết kế- thiên nhiên”. Mặc dù công việc của cô ấy không dễ dàng gì, tôi luôn nghĩ rằng nó qua thực dụng nhưng phải công nhận rằng nó sẽ mở ra cánh cửa mới cho những câu hỏi chúng ta luôn tự hỏi về khả năng truyền cảm hứng của các công trình để tạo ra thiên nhiên trong môi trường đô thị như thế nào. Ngoài ra, tôi cũng thích các nghệ sĩ có óc tư duy thực tế hiện đại như Ron Mueck, người mà sở hữu một bộ sưu tập lớn các bức tranh của các họa sĩ Gershuni Aram.

"Hunter point library" lấy cảm hứng từ mối quan hệ giữa những địa điểm xung quanh với công viên lân cận

Anh có thể chia sẻ về bất kỳ dự án mà anh đang làm việc mà anh cảm thấy nó thật tuyệt vời không?

Dự án thú vị nhất của chúng tôi là một công trình hỗn hợp sử dụng 1,3 triệu feet vuông tại Bushwick, Brooklyn, hiện đang được xây dựng, ở đó chúng tôi chập kiến trúc lưới của New york với kiến trúc của một thành phố cổ châu Âu. Thay vì xây dựng cả tòa nhà trên một bãi đất trống, chúng tôi đã chọn cách chia không gian công cộng thành từng khối vững chắc, tạo ra một mạng lưới đường phố tiện nghi cho người đi bộ. Bằng cách mở rộng sân trong cho người dân, chúng tôi muốn chuyển đổi một cách có hệ thống những suy nghĩ tiêu cực cho rằng những công trình như những chiếc hộp gắn liền với quan điểm chết- kết thúc, sống- làm việc thành một không gian ba chiều với nhiều trải nghiệm thú vị. Dự án này của chúng tôi xây dựng trên quan điểm "unboxing buildings” (tạm dịch những tòa nhà mở) và áp dụng nó trên quy mô thành phố.
Tôi cũng khá vui khi thực hiện dự án phức hợp văn phòng cạnh bờ sông tại DUMBO- 10 Jay, kết hợp một tòa nhà lịch sử với một mặt tiền 3D tiên tiến vừa được phê duyệt ranh giới. Chúng tôi cũng đã được yêu cầu lên ý tưởng và thiết kế một số tòa nhà bị biến đổi tại Washington DC, Atlanta, Los Angeles, và London.

Dự án cho thư viện quốc gia tại Jerusalem

Anh thấy kiến trúc tương lai sẽ thế nào? Anh có cảm thấy lạc quan về nó không?

Có chứ. Tôi muốn thay đổi cách chúng ta nhìn nhận môi trường xây dựng, vì vậy mà các tòa nhà của chúng tôi không những phù hợp với ngữ cảnh và mặt kỹ thuật, mà nó còn hướng tới tham gia và kết nối chúng ta lại với thiên nhiên và với nhau. Xem xét tất cả các công nghệ tiên tiến trong tính toán và thực hiện, rất có thể là một số các kiến trúc chung nhất được xây dựng tại các thành phố có thể không cần các kiến trúc sư. Các chuyên gia thiết kế như chúng ta biết có thể trở nên lỗi thời. Những gì còn sẽ vẫn còn, tuy nhiên, nó cần thiết cho sự đổi mới và thích ứng, vì vậy tất cả các kiến trúc sư sẽ cần phải trở thành nhà lý luận trong lĩnh vực cải thiện môi trường và cách sống của dân cư hoặc là tìm việc khác thôi.

"123 Melrose"  thiết kế đặc sắc với những nhịp cầu nối 2 tòa nhà ở New York

Những lời khuyên tốt nhất mà anh nhận được là gì và anh có gì muốn truyền đến các kiến trúc sư trẻ hiện tại và tương lai không?

Giáo sư của tôi ở trường đã từng nói rằng tôi cần phải giải thích để làm sao mà một bức tường biết nó là một bức tường, mà lúc đó tôi đoán, nó tương tự như tình trạng khó xử của Iouis Kahn về việc “gạch muốn trở thành gì?”. Nó chẳng có ý nghĩa gì với tôi lúc đó cho đến sau này tôi mới hiểu rằng ông cho tôi một lời khuyên thật tuyệt vời.
Ngày nay, chúng ta đều bị “oanh tạc” bởi hình ảnh của những tòa nhà nguy nga, tráng lệ và các kiến trúc từ khắp nơi trên thế giới. Hình ảnh trên mạng Internet và truyền thông xã hội có thể làm chúng lung linh hơn so với thực tế, và các tòa nhà thường được đánh giá chỉ dựa trên hình thức chứ không phải là kinh nghiệm của con người. Nếu chúng ta quên đi yếu tố cơ bản đó thì kiến trúc sẽ là một công cụ để cải thiện đời sống của người dân, chúng tôi- những cộng sự trong ODA sau đó cũng quên lý do tại sao chúng tôi có những lựa chọn như vậy. Tôi luôn luôn thúc đẩy các kiến trúc sư của mình bằng cách hỏi những câu hỏi cơ bản như: Tại sao chúng ta làm điều này? Mục đích của nó là gì? và làm thế nào nó làm cho cuộc sống tốt hơn? Tôi thường nói với học sinh của mình: Hãy nắm lấy những vật chất mà bạn có thể thấy được, nhưng đừng để chúng định nghĩa công việc của bạn.

"West Half" là một khu hỗn hợp gần khu dân cư, sân vận động bóng chày ở Washington, DC

Dự án "Monad terrace" ở Miami với việc tối đa hóa cảnh quan và ánh sáng mặt trời

Phương châm của anh là gì?
Không xây dựng ý tưởng thì chỉ là một giấc mơ, xây dựng mà không có ý tưởng là một sự lãng phí, nhưng sẽ thật tuyệt vời nếu xây dựng với một ý tưởng rõ ràng kết hợp với việc nhận ra chúng ta là ai.

"251 1st Street" là một tòa nhà sử dụng việc chập 2 bộ phận có quy mô và hình học khác nhau

Văn phòng ODA's New York

Cảm ơn anh về những chia sẻ thú vị trên và hy vọng ODA's New York sẽ tạo ra được nhiều dự án mới không chỉ cho New York mà trên toàn thế giới.